داروهای افسردگی
    داروهای‌ ضدافسردگی‌ برای‌ بعضی‌ از افراد که‌ افسردگی‌ طولانی‌مدت‌ یا نسبتاً شدید دارند.
لیتیم‌ برای‌ مواردی‌ که‌ دوره‌هایی‌ از سرخوشی‌ غیرطبیعی‌ و افسردگی‌ متناوباً رخ‌ می‌دهند.

براساس گزارش " انجمن روان پزشکان آمریکا" 85 در صد مبتلایان به افسردگی کبیر تا حد زیادی درمان می شوند. از این گذشته تشخیص به موقع بیماری سبب کاهش ، مدت و شدت بیماری می شود و با درمان مناسب می توان از بازگشت بیماری پیشگیری کرد یا از شدت آن کاست.دو نوع درمان متداول برای افسردگی وجود دارد: روان درمانی و دارو درمانی، یعنی استفاده از داروهای ضد افسردگی. مسئله این است که غالباً افسردگی، غلط تشخیص داده می شود و بیماران عموماً به چهار تا پنج پزشک یا روان پزشک مراجعه می کنند تا یکی از آنها به درستی بیماری را تشخیص دهد و درمان کند. در بعضی موارد تشخیص درست داده می شود ولی داروهای آرامبخش و خواب آور دو برابر میزان نیاز و یا کمتر از مقدار مناسب تجویز می گردد. از این گذشته بسیاری از بیماران گمان می کنند دچار ضعف شده اند و به پزشک مراجعه نمی کنند. در حالات شدید فاقد انرژی و امید به آینده اند.

طول درمان به نوع آن و شدت افسردگی وابسته است. در آزمایش های بالینی 50 تا 60 درصد بیماران ظرف چهار تا شش هفته و گاهی دو تا چهار هفته به درمان پاسخ می دهند، درمان کامل بین چهار تا شش ماه انجام می گیرد.

روان درمانی به عکس دارو درمانی ظرف شش تا هشت هفته بهبود نشان می دهد. ولی برای بهبود کامل تا دوازده هفته طول می کشد. اگر روان درمانی در این مدت سود بخش نبود، دارو درمانی باید آغاز گردد.

درچه زمانی بیمار را باید بستری کرد؟

1- وقتی بیمار قصد خودکشی دارد؛

2- وقتی بیمار چنان دلمرده است که نمی تواند غذا بخورد؛

3- وقتی بیمار نشانه هایی از روان پریشی دارد؛

4- وقتی که بیمار به بیماری خطرناک دیگری مثل دیابت مبتلا باشد.

دارو درمانی افسردگی :

    داروهای ضد افسردگی موادی هستند  که از افسردگی جلوگیری می کنند یا آن را تسکین می دهند. این داروها مغز افراد افسرده را به تولید" مواد شیمیایی عصبی" که فاقد است ، وادار می سازد.

¤ نویسنده: موسی مباشری

¤ نویسنده: موسی مباشری

1ـدرمان غیردارویی
نور درمانى
این نوع درمان براى معالجة افسردگى فصلى بهکار برده میشود. اما اگر افسردگى فصلى شدید باشد نور درمانى باید با دارو درمانى همراه گردد.
?ـ شوک درمانى (ECT)
این شیوه در موارد زیر براى درمان بیماران افسرده بهکار میرود:
- افسردگى بیمار با درمان دارویى از بین نرفته باشد.
-  بیمار قادر به تحمل داروهاى ضدافسردگى نباشد.
-  بیمارى چنان شدید باشد که به بهبود سریع نیاز باشد مثلاً بیمار افکار خودکشى خیلى شدید داشته باشد.
در این روش جریان الکتریکى را به سر شخص وارد میکنند و یک حملة تشنجى ایجاد میشود.ECTبیخطر و بدون درد بوده و میزان عارضة آن کم و در حافظة کوتاهمدت میباشد.
?ـ روان درمانى
این نوع درمان شامل درمانهایى است که از دارو استفاده نمیشود. موارد زیر از جمله موفقترین شیوههاى روان درمانى در درمان افسردگى است:
شناخت درمانى، روان درمانى بین فردى، رفتار درمانى، روانکاوى و روان درمانى خانواده.
درمانهاى گیاهى و غذایى
به نظر میرسد که آمار افسردگى در ایالات متحده آمریکا رو به افزایش است. دلیل قطعى آن ناشناخته است ولى میتواند به علت تغییراتى در استرس روزانه، ساختار اجتماعى افراد، تغییرات ژنتیکى، تشخیص پیشرفته و اصلاح شده و یا تغییراتى در رژیم غذایى افراد باشد.
تغییرات در رژیم غذایى افراد میدان وسیعى براى تحقیقات دانشمندان میباشد. از آنجائیکه بعضى از مواد غذایى بهطور مستقیم در ساختمان سروتونینها (یک واسطه شیمیایى که در ایجاد افسردگى نقش بسیار قابل ملاحظهاى دارد بهکار میرود)، میتوان این گونه نتیجه گرفت که بعضى افراد، با مصرف این مواد غذایى از جمله ماهى و روغن ماهى نقش بازدارندهاى در ایجاد افسردگى دارند. بعضى از دانشمندان با مصرف زیاد روغن ماهى (روغن امگا?) در افراد داوطلب و مقایسه آن با افرادى که آن را مصرف نکردهاند، به این نتیجه رسیدهاند که هر چقدر مصرف امگا? (روغن ماهی) در جوامع بیشتر باشد افسردگى به حداقل آن خواهد رسید.
همچنین نشان داده شده است که مصرف روغن ماهى در ایجاد بقیه بیماریهاى روانى نقش بازدارندهاى نیز دارد. قبلاً نیز نقش بازدارندة روغن ماهى درایجاد بیماریهاى قلبى و عروق ثابت شده بود.

   روان درمانی افسردگی انواع گوناگون دارد ( متجاوز از 200 نوع ) که اساس همه آنها " گفت و گو با بیمار" است.

روش های روان درمانی در  دو گروه جای می گیرند:

1) جهت دهنده به بینش بیمار درباره ی ریشه های بیماری یا افزایش آگاهی او از انگیزش ناخودآگاه خود؛

2) "رفتار درمانی شناختی" که عمدتاً در تغییر رفتار بیمار و فرآیندهای اندیشه او متمرکز است؛ حال آنکه رفتار درمانی تلاش می کند راه های تغییر رفتار را به بیمار بیاموزد تا بر افسردگی غلبه کند.

تلاش روان درمانی، رفع تعارض های روانی بیماران و اصلاح رفتارهای نادرست و شیوه های تفکری است که به افسردگی انجامیده است. درمان جهت دهنده بینش بیمار به او امکان می دهد بفهمد که چرا افسرده شده است. حال آنکه رفتار درمانی تلاش می کند راه های تغییر رفتار را به بیمار بیاموزد تا بر افسردگی غلبه کند.

دیگر انواع درمان افسردگی:

     چند نوع درمان دیگر غیر از دارو درمانی و روان درمانی افسردگی وجود دارند: درمان با ایجاد تشنج به وسیله الکتریسیته، نور درمانی و درمان های جانشین، درمان با ایجاد تشنج به وسیله الکتریسیته برای بیمارانی تجویز می شود که به اختلالات شدید خلق و خوی مبتلا هستند.

نور درمانی ، به وسیله نور فلوئورسان با شدت 1000 واحد ( لوکس ) انجام می گردد. درمان های جانشین مثل ورزش منظم، در بیمار اعتماد به نفس ایجاد می کند. از این گذشته سبب افزایش تراز اندورفین در بدن می شود.

اندورفین به بخش هایی از مغز اثر می کند که دست اندرکار ادراک درد و هیجان اند. میزان این ماده در افراد افسرده کمتر از معمول است.

¤ نویسنده: موسی مباشری

هشدارهاى درمورد افسردگى
- افسردگى یک بیمارى پزشکى است که در ارتباط با تغییرات بیوشیمیایى مغز اتفاق مى افتد
- افسردگى فکر را تحت تأثیر قرار مى دهد گرچه به این معنى نیست که همه آن در «سرِ ما» وجود دارد.
- افسردگى ضعف شخصیت نیست.
- درمان افسردگى مثل درمان بقیه بیماریها مثل درمان سرماخوردگى و زخم معده براحتى امکانپذیر است.
-در بعضى مواقع درمان افسردگى با جلسات سایکوتراپى براحتى درمانپذیر است.
- تحقیقات بسیارى با موفقیت در درمان دارویى افسردگى به تازگى انجام شده است

عواملی که خطر بازگشت افسردگی را افزایش می دهند:

-اگر نخستین افسردگی پیش از بیست سالگی رخ داده باشد و سابقه خانوادگی موجود باشد.

-اگرنخستین افسردگی شدید باشد و دیر به درمان اقدام شده باشد.

-اگر بیماری روانی دیگری نیز وجود داشته باشد.

-اگر فرد نسبت به استرس ها یا دیگر عوامل اجتماعی آسیب پذیرتر باشد.

-اگر فرد از افسردگی قبلی کاملاً بهبود نیافته باشد.

-اگر افسردگی در اواخر عمر رخ داده باشد.

راههای پیشگیری‌

-         تغییرات‌ عمده‌ زندگی‌ را پیش‌بینی‌ و آمادگی‌ لازم‌ برای‌ مواجهه‌ شدن‌ با آنها را کسب‌ کنید.

-         حتی‌الامکان‌ از عوامل‌ خطر پرهیز کنید.

-        در بسیاری‌ از موارد، بیماری‌ خود به‌ خود خوب‌ می‌شود، اما با کمک‌ گرفتن‌ از پزشک‌ می‌توان‌ مدت‌ افسردگی‌ را کم‌ کرد و روش‌های‌ مقابله‌ با افسردگی‌ را فرا گرفت‌. عود افسردگی‌ شایع‌ است‌. درصد بهبودی‌ بالا است‌، حتی‌ اگر فرد به‌ هنگام‌ افسردگی‌، نسبت‌ به‌ بهبودی‌ خود دید منفی‌ داشته‌ باشد.

عوارض‌ احتمالی‌

       خودکشی‌. علایم‌ هشداردهنده‌ آن‌ عبارتند از:

ـ گوشه‌گیری‌ از خانواده‌ و دوستان‌

ـ عدم‌ توجه‌ به‌ ظاهر خود

 ـ به‌ زبان‌ آوردن‌ این‌ که‌ فرد می‌خواهد «همه‌ چیز را تمام‌ کند» یا اینکه‌ «زیادی‌ است‌ و مزاحم‌ دیگران‌.»

ـ شواهدی‌ از داشتن‌ نقشه‌ برای‌ خودکشی‌ (مثلاً نوشتن‌ وصیت‌نامه‌ یا توجه‌ به‌ یک‌ سلاح‌ قتاله‌)   

ـ خوشحالی‌ ناگهانی‌ پس‌ از احساس‌ نومیدی‌ طولانی‌ مدت‌

 ـ عدم‌ بهبود افسردگی‌

یک راه عالی برای پیشگیری از افسردگی
       افسردگى (DEPRESSION) حالتى احساسى است که مشخصه‏اش اندوه، بى‏احساسى (APATHY) ، بدبینى (PESSIMISM) و احساس تنهایى است. این بیمارى که امروزه از شیوع بالایى در میان مراجعه کنندگان به کلینیک‏هاى روانپزشکى برخوردار است، داراى تظاهرات متنوع و زیادى بوده که از مهمترین آنها مى‏توان به اختلالات خواب اشاره نمود. تحقیقات نشان مى‏دهد 75 درصد از بیماران افسرده مشکلى در خواب (چه به صورت بى خوابى و چه پرخوابى) دارند و همچنین علایم این بیماران در هنگام صبح تشدید مى‏شود. نکته جالب و قابل توجه و مورد بحث ما این است که در این بیماران چگالى (REM حرکت‏ سریع چشم) در نیمه اول خواب و همچنین کل زمان REM افزایش یافته و فاصله میان به خواب رفتن تا شروع اولین دوره REM یعنى ( LATENCY - REM) کم شده و مرحله 4 خواب نیز کاهش مى‏یابد. پس به عبارت ساده‏تر مى‏توان گفت، افراد افسرده زمان بیشترى را در مرحله خواب REM به سر مى‏برند. یعنى به میزان بیشترى نسبت ‏به سایرین خواب مى‏بینند. یک روش درمانى جدید براى بیماران افسرده، بیدار نگه داشتن آن‏ها براى کاهش میزان REM است، که بهترین شکل آن نماز صبح است. زمان نماز صبح که مورد تاکید قرآن و همچنین بسیارى از روایات بوده، سبب کاهش قابل توجه میزان خواب REM در اشخاص مى‏شود. زیرا شخص نمازگزار که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مى‏داند و باید صبحگاه بیدار شود، پس در حقیقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از REM را مى‏گیرد. از این جهت ‏بیدارى صبحگاهى براى نماز خود به تنهایى مى‏تواند یک عامل مهم بدون عارضه در پیشگیرى از افسردگى مطرح باشد که بر تمام روش‌هاى درمانى دارویى و غیر دارویى ارجح است، چرا که پیشگیرى بر درمان مقدم است .حال ببینیم، این موضوع چه ارتباطى با نماز صبح دارد، یعنى نماز صبح چه اثر درمانى مى‏تواند در این بیماران داشته باشد؟ به طور متوسط 20 - 15 دقیقه طول مى‏کشد تا یک فرد معمولى به خواب رود. پس در عرض 45 دقیقه وارد مراحل 3 و 4 خواب شده که این مراحل عمیقترین مراحل خواب‏اند. یعنى بیشترین تحریک براى بیدار کردن فرد در این مراحل لازم است. حدود 45 دقیقه پس از مرحله ‏4 است که نخستین دوره حرکات سریع چشم (REM) فرا مى‏رسد. هر چه از شب مى‏گذرد، دوره‏هاى REM طولانى‏تر و مراحل 3 و 4 کوتاه‏تر مى‏شود. بنابراین در اواخر شب، خواب شخص سبک‏تر شده و رؤیاى بیشترى مى‏بیند (یعنى خواب REM اش بیشتر مى‏شود). پس قسمت اعظم خواب REM در ساعات نزدیک صبح به وقوع مى‏پیوندد. و از طرفى دیدیم که یکى از مشکلات مهم بیماران افسرده، افزایش یافتن طول خواب REM و خواب دیدن زیاد است. از این جهت ‏یک مبناى مهم در تولید داروهاى ضد افسردگى ایجاد داروهایى است که کاهش دهنده مرحله REM خواب باشند (از جمله داروهاى ضد افسردگى سه حلقه‏اى) . لازم به ذکر است آثار روحى و روانى ایمان به خدا و اقامه نماز بسیار زیاد است و نکات علمى بسیار شگرفى در اسرار سحر که مورد تاکید فراوان اسلام نیز بوده، نهفته است که انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مى‏کند.
علاوه بر این یک روش درمانى جدید براى بیماران افسرده، بیدار نگه داشتن آن‏ها براى کاهش میزان REM است، که بهترین شکل آن نماز صبح است. (2) زمان نماز صبح که مورد تاکید قرآن و همچنین بسیارى از روایات بوده، سبب کاهش قابل توجه میزان خواب REM در اشخاص مى‏شود. زیرا شخص نمازگزار که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مى‏داند و باید صبحگاه بیدار شود، پس در حقیقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از REM را مى‏گیرد. از این جهت ‏بیدارى صبحگاهى براى نماز خود به تنهایى مى‏تواند یک عامل مهم بدون عارضه در پیشگیرى از افسردگى مطرح باشد که بر تمام روش‌هاى درمانى دارویى و غیر دارویى ارجح است، چرا که پیشگیرى بر درمان مقدم است . لازم به ذکر است آثار روحى و روانى ایمان به خدا و اقامه نماز بسیار زیاد است و نکات علمى بسیار شگرفى در اسرار سحر که مورد تاکید فراوان اسلام نیز بوده، نهفته است که انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مى‏کند؛ "اقم الصلوة لدلوک الشمس الى غسق الیل و قرءان الفجر ان قرءان الفجر کان مشهودا (3) ؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب برپا دار و (نیز) نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره (مقرون با) حضور (فرشتگان) است .

¤ نویسنده: موسی مباشری

راهبردهایی برای غلبه بر افسردگی

1- برای خود اهداف قابل دسترس تعیین کنید.

2- تنها به میزان معقول و در حد توان خود مسئولیت بعهده بگیرید.

3- کارها، اهداف و وظایف بزرگ را به بخشهای کوچک تقسم کنید.

4- مدیریت زمان و الویت بندی را فراموش نکنید.

5- مدتی از وقت خود را با دیگران و یک دوست صمیمی سپری کنید. سعی کنید فردی را در زندگی بیابید که بتوانید به وی اعتماد کرده و با وی درد دل کنید.

6- به سرگرمیهایی که علاقه دارید بپردازید.

7- ورزش کنید و فعالیت بدنی منظم داشته باشید.

8- تا بر طرف شدن آثار افسردگی تصمیمات مهم و حیاتی خود را به تعویق اندازید.

9- به خاطر داشته باشید که بهبودی خلق افسرده زمانبر و تدریجی میباشد انتظار معجزه نداشته باشید.

10- از افراد غیر حامی و منتقد اجتناب کنید.

11- به دوستان و خانواده خود اجازه دهید در روند بهبودی به شما کمک کنند.

12- افکار مثبت را جایگزین افکار منفی گردانید.

13- به خاطر داشته باشید که زندگی بطور ذاتی مبهم و نامشخص بوده و در بسیاری از شرایط تنها یک پاسخ واحد مشکل گشا نخواهد بود.زندگی مملو از احتمالات است.

14- شما باید بیاموزید چگونه میان اموری که شما مسئول آنها میباشید و یا نمیباشید تفاوت قائل گردید. معمولا افراد کنترلی که بر شرایط دارند را کمتر و یا بیشتر از آنچه هست بر آورد میکنند.اموری که شما مسئولیتی در قبال آن ندارید و یا خارج از کنترل شماست به حال خود بگذارید.

15- شما باید قادر باشید میان موقعیتهایی که ارزش شما باید بر اساس موفقیتهای شما تعیین گردند و دیگر موقعیتها تفاوت قائل گردید.

16- شما باید بیاموزید که چه زمان باید با احساسات خود ارتباط برقرار کرده و چه زمان از آنها فاصله بگیرید.

17- شما باید بیاموزید که چه هنگام باید به بر زمان حال تمرکز کنید و چه هنگام به زمان آینده.

18- خوشبختی و نیل به شادی در زندگی هدف نامعقولی نیست اما شما باید ابتدا مفهوم خوشبختی را برای خود معنا کرده و سپس با برنامه ریزی و ایجاد سلسه مراتب و پیروی از آنها به خوشبختی مطلوب خود دست یابید.

19- شما باید قادر باشید که میان احساسات درونی خود و واقعیتهای عینی تفاوت قائل گردید.

20- شما باید قادر باشید تا با دیگران رابطه برقرار کنید.

21- اعتماد بنفس خود را افزایش دهید.

22- وابستگی خود را به دنیای خارج کاهش دهید.

23- به خاطر داشته باشید هیچ فرد دیگر ی جز خود شما مسئول شادی شما نمیباشد.

منابع:

1-   چکیده روانپزشکی بالینی، نویسنده: بنیامین سادوک ، ویرجینیا سادوک
ترجمه: دکتر نصرت ال... پورافکاری، چاپ: 1380
انتشارات: آزاده  

2-   بیماریهای روانی (توصیف روان وروانشناسی( ، تالیف: دکتر هانری باروک و ژان پیاژه
ترجمه: عنایت ا... شکیباپور، انتشارات: سعیدی

3-   درمان اضطراب و افسردگی ،لیزا روت، دانیل ایمن، مهدی قراچه داغی (مترجم)، لاله مجیدی مهر (ویراستار) ،نشرمهر،1385

4-   راهنمای پزشکی خانواده افسردگی تألیف: پروفسور کوام مکنزی،ترجمه : اعظم چاوشی،انتشارات سپهر،1385

5-   درمان دارویی بیماریهای روانی،نویسنده:بازوک اسکون اور ،ترجمه:نصرت ا...پورافکاری،انتشارات ذوقی ،1383

6-   مجله پرسمان، شماره 15

7-   سایت های اینترنتی مرتبط

¤ نویسنده: موسی مباشری

ویلیام   انگلیسی در کتاب خود که موسوم  به (زندگانی محمد )  است می گوید  :  از صفات  برجسته  محمد که  سزاوار  همه گونه  تقدیر  وتمجید  است دقت و  احترامی است که درباره  یاران خود حتی  پست ترین  آنها معمول  می داشته است .

آری  فروتنی  ومهربانی  وانسانیت  وبخشش  در وجودش  ریشه  دوانده  وسبب شدت علاقه  ومحبت  اطرافیانش  ومهربانی  و انسانیت  و  بخشش  در وجودش  ریشه  دوانده  و سبب  شدت  علاقه  و محبت اطرافیانش  به او شده  بود از گفتن  ( نه)  در موقع  خواهش  بی اندازه  بیزار بود  و اگر نمی توانست  حاجت درخواست  کننده را برآورد  خاموشی  را برپاسخ  منفی دادن  ترجیح   می داد ،  فوق العاده  باحیا بود  ودرباره اش  گفته اند  که از هر شخص  محجوبی  باحیاتر  بود .

مستر  ومف  بایرون می گوید :  هر قدر  بیشتر  با اسلام  وزندگانی  اسلامی  آشنا  می شوم  از قواعد  بهداشتی  که محمد  پیغمبر  برای  مسلمین  وضع نموده  بیشتر  در شگفت  می شوم  وتاسف می خورم  از اینکه  بیشتر  مصریان از آنها  پیروی نمی کنند ( کتاب محمد (ص)  از نظر دیگران )

مستر اورینج  تاریخ  نویس  معروف  می گوید :  آخرین  پیامبر مردی با خلوص  نیت وخوش اخلاق  وبافکر  وبزرگوار  وصاحب  آرا عالی  بود و گفتار های او کوتاه وزیبا  ودارای  معانی  بزرگی است  بنابراین  او مردمقدس  و بزرگواری  بود .

           لورا فکشیا   فالیبری   دانشمند ایتالیا  می گوید : شکی  نیست آن  دروغهایی که در قرون  وسطی  در وصف  محمد(ص)  و دیانت  او می گفتند در این دوره  خیلی  تخفیف  یافته  ومردم  طالب   بدست  آوردن  حقیقت  تاریخی   محمد (ص)  واسلام  هستند .

دیسون  فرانسوی  می گوید :  مگر پیغمبر  اسلام (ص)  به پیروان  خود دستور  نداد  که از گهواره  تا گور جویای علم  باشند ؟  آیا  به آنها نفرمود که طلب  علم   برهر مرد مسلمان  وزن مسلمان  واجب است ؟  مگر به آنها  نفرمود  که علم  را اگرچه در سرزمین  چین  باشد  باید به دست آورند ؟  پس در حقیقت  می توان گفت  که اسلام   برای  ترقی  وپیشرفت  ازسایر   ادیان  بهتر  و به تمدن  نزدیکتر است .

مستر  ستانلی   لین  بول در کتاب  خود موسوم  به اقوال محمد می گوید :  محمد (ص) مرد روئوف  و با شخصیتی بود  از بیماران  عیادت  می کرد واز نشست  وبرخاست   با فقیران  ننگ  نداشت  و دعوت  غلامان  و زرخریدان  را اجابت  می نمود .  با دست  خود  لباسهایش را اصلاح  می نمود  پس  بدون شک و شبهه   پیغمبر  مقدسی است   او یتیمی است که بعد ها  فاتح  عظیمی  شد .

مسیو   ان  ملیا  می گوید : اوضاع  خانوادگی  را با بهترین  طرزی  اصلاح نمود وبه زنان  مقام ارجمندی داد  و  مردم  را با اعمال نیک وخوبی  کردن  به دیگران  تشویق  کرد

سر فلکد  آمریکایی  گفته است : عقل  محمد (ص) از عقول  بزرگ  وبی مانندی  بود که زمانه  کمتر آنها را بوجود می آورد وباهمان  عقل  بزرگ  بود  که محمد(ص)  در امور اطلاع کامل داشت  وبایک  نظر سطحی  به کنه  امور پی می برده  و تشخیص  می داد ودر معاملات  خصوصی  از خود گذشت  وعدل وانصاف  بی نظیری داشت  با دوست  وآشنا  وفقیر و غنی  وضعیف  و قوی  با مساوات  وانصاف  رفتار می نمود .

و پس از  آنکه  فتوحات  وموفقیت  های او راشرح  داده می گوید :  تمام این پیشرفتها و پیروزیها هرگز  حس خود خواهی  وغرور  را در  محمد(ص) بیدار نکرد .

علامه  خاورشناس  آلمانی  ماکس منی گوید :  آن مرد عربی که  اشتباهات  مسیحیت ویهودیت  را دریافت  وباهمت  عظیمی  که خالی از خطر نبود  میان قومی  مشرک  وبت  پرست  قیام نمود و آنها را  به یکتاپرستی  دعوت  کرد  و ابدیت  روح را در قلوب  آنها کاشت  تنها  نباید  او را  در صف  مردان  بزرگ  تاریخ  قرار داد بلکه  سزاوار  است که به  پیغمبری  او اعتراف  نماییم .

رود  ویل نویسنده  معروف انگلیسی  می گوید  اروپا  باید  فراموش  نکند  که مدیون قرآن  محمدی است زیرا  قرآن بود  که باعث  گردید  آفتاب  علم و دانش در اروپا  طلوع کند ( بسوی  قرآن و اسلام )

گوستاو لوبون  مستشرق  فرانسوی   در کتاب ( تمدن   اسلام وغرب ) می نویسد :

مکتب  اخلاق قرآن  محمدی  عالیترین  روش  فضائل  اخلاقی است  قرآن  مردم  را به صدقه  واحسان  وعفت  وبزرگواری  ، اعتدال  و میانه  روی  تشویق  نموده  وآنها را به اهمیت  وفای  بعهد  و پیمان  خوانده  و به دوستی  با همسایگان  وپیوست  با خویشاوندان   ودادن  حقوق  مستحقان  ومراعات  بیوه زنان  ودرمانگان  و اهتمام  در امر  یتیمان  وبی  پدران  دستور داده است .  اینهاست  آن آداب  وتربیت  عالیه ای  که قرآن   مردم را به سوی آنها دعوت  کرده  و  این تربیت وآداب  به مراتب  بالاتر  از انجیل و آداب آنست  .

منابع:

1-                       اسلام شناسی غرب

2-                       نظریه دانشمندان جهان دربارهء قرآن ومحمد

3-                       محمد(ص) در نظر دیگران

4-                       اسلام شناسی غرب

5-                       منابع اینترنتی

¤ نویسنده: موسی مباشری

باسمه تعالی

سیره  پیامبر  اعظم (ص)  از دیدگاه  دانشمندان  جهان

پژوهشگر : موسی مباشری

          پیامبر گرامی(ص)  دارای  شخصیتی  آسمانی  وسیمایی ملکوتی است که از جانب  خداوند  سبحان به سمت  رسالت  وبه عنوان  رهبر  وراهنمایی جهانیان مبعوث  گردیده است  قرآن که کتاب آسمانی وکلام خداوند  است  معجزه  جاویدان  آن  حضرت است  مورخین  و محققین  از صدراسلام  تاکنون  پیرامون  شخصیت  احوال وسیره آن  حضرت  آثار و تالیفات گرانقدری  راارائه  کرده اند  اما  بیان این  نکته لازم است که شخصیت  ومقام  نبی مکرم  اسلام(ص)  چنان  عظیم  است  که تاکنون به گوشه هایی از آن بیشتر  اشاره  نشده است  ویقینا"   مقام  معنوی  وشخصیت  ارزشمند آن  بزرگوار  در این کلمات  مختصر  نمی گنجد  وبی مناسب  نیست در سالی  که به نا  پیامبر  اعظم  (ص)  نامگذاری  شده است  نظرات واعترافات  چند  نفر از  دانشمندان  غربی را پیرامون  این شخصیت  والای  الهی  وجهانی بیان کنیم :

- برنارد   شاو می گوید  :  چنین  پیش  بینی  می کنم و از هم اکنون آثار  آن پدیدار  شده است که ایمان محمد (ص)  مورد قبول  اروپای  فردا  خواهد  بود وبه عقیده   من اگر مردی  چون  او  صاحب  اختیار  دنیای  جدید  شودبه  طوریقین  در حل  مسائل  ومشکلات  دنیا توفیق  خواهد  یافت  که صلح  وسعادت  آرزوی  بشر تامین  خواهد شد ( کتاب  محمد (ص)  خاتم  پیامبران )

- گوستاو لوبون  در کتاب تمدن اسلام  و غرب می نویسد :  پیامبر اسلام (ص)  از هیچ  خطری  فرار نمی کرد  و  درعین حال خود را بدون  جهت هم به خطر  نمی انداخت  ( نظردانشمندان جهان درباره قرآن  و محمد (ص)  )

-  شیخ  سلمان  آل  نوح  خطیب  شهیر  کاظمین  در کتاب محمد (ص)  در نظر دیگران  به  نقل  از حنا خیراله مسیحی  لبنانی  می نویسد : برای  پیغمبر   عرب  همین  عظمت کافی است که زبان عربی رازنده   وجاوید  نمود ودر زمانه جاودانی  ساخت  وفراگرفتن  آن را بر تمام  پیروان   اسلام  واجب  کرد  زیرا بر هر مسلمانی   از هر نژاد  وملیتی   باشد  واجب است  که نماز را به زبان عربی  که زبان خدایی ولغت   رسمی دین است  به جا آورد بنابراین  زندگانی  جاوید  قومیت  و زبان وجامعه عربی  را محقق  نموده درباره مسیحیان  خوشرفتار  وعادل ومهربان ومنصف  بود و بیاران  خود سفارش می نمود که با آنها  مدارا کنند وبهترین  رفتار را با آن ها  داشته  باشند  وآن  هارا مجبور  بترک دین ننموده در اقامه شعائر دینی کاملا" آن  ها  را  آزاد  بگذارند  و  معابد  و دیرهای آن ها  از هر تعدی  ودست اندازی  مصون  ومحترم  بوده در اختیار اهل  کتاب  که نسبت  به مومنین  مودت  دارند  باقی  بماند  آیا  برای  پیامبر عرب  همین عظمت  بس نیست که خود وجانشینانش  از روی  کردار  ونه گفتار  طرفدار عدل وبرادری وآزادی و برابری  بوده و گفتار  وکردارش   متکی  براین  قوانین   وتعالیم  عالی وجاوید  بوده است .

ادوارد  مونته   رییس دانشگاه  ژنو  می گوید :  محمد (ص)  پیغمبری  بود که ملتش  را از منجلاب  فساد اخلاق  و  پستی  عادات  وفساد   عقیده  نجات  داد  بنابراین  ممکن نیست در راستی  واخلاص  وشور  خداپرستی  که سراسر وجودش  را فراگرفته  بود شک  آورد .

دکرت  جومو  ناس  استاد دانشگاه  بوداپست  می گوید : من رهبر اسلام  ، حضرت محمد (ص)  را بزرگترین  مصلح انقلابی جهان  می دانم  که از طرف  خداوند  به وی الهام  می شده است  ( منبع اینترنت )

       لویی  توماس نویسنده  معروف   امریکایی  می گوید:   کمتر خانواده ای  درعربستان  دیده می شود که نام  یکی از فرزندان  خود را ( محمد )  نگذارد   واصولا"   انتشار این نام در عالم  بیشتر  از انتشار ( پطرس  ویوحنا  ) است.

لیک  از استادانی نامی  غرب است  می گوید : یکی از تعالیم  بی مانندی که این پیغمبر  بزرگوار  به مردم   داد  وخدمت قابل  تقدیری که  به بشریت  نمود  تحریم استعمال  مواد الکلی  است که بواسطه آن در مدت چهارده  قرن   هزاران  میلیون  نفوس   بشری از شر این  سم  کشنده  که خود مخترع آن  بودند  نجات داد همین دستور یکی از معجزات   دین  محمد است  زیرا که  ما به چشم  خود  دیدیم  آمریکا  برای تحریم  الکل  چه کوششهای  بی  هوده  نمود  ونتیجه   نگرفت   اما  محمد  با آن نفوذ  معنوی  وقوه ادبی  توانست   پیروان  خود را از نوشیدن  این مایع  مهلک   باز دارد .

مستر  مارکو داد می نویسد :  محمد(ص)  باغنی   وفقیر  یکسان رفتار  می کرد  به حقیقت  پیغمبر  شخصیت  مبارکی  است که خداوند  او را  برای  بشر  فرستاده  است .

مسیو  سید للو  می گوید :  از راستی  ودرستی  واخلاق  نیک  ورفتار  واستقامت  محمد(ص)  بود که  در بیست و پنج سالگی  ازطرف  مردم  به او لقب  امین داده شد ( منبع  اینترنت )

مسیو   بارتلمی سن  هیلیار  می گوید : محمد (ص)  در دوره  خود باهوش  ترین عرب  و پرهیزگارترین  ومتدین ترین  آنها و پرحوصله وبردبارتر از همه ونسبت  به دشمنان  از همه  مهربانتر وخوش رفتارتر بود  وپایداری  آن  امپراطور  عظیم  و بیمانند  اسلامی  که بر پاکرد  فقط   براثر تفوق  این پیغمبر   بر رجال  آن عصر بود  وبس .  واما  دینی  که آورد  ومردم  رابه آن  دعوت  نمود  یک خیر وبرکت  بزرگی  بود که عموم   ملل به او  گرویدند  واز آن  بهره مند  شدند .

¤ نویسنده: موسی مباشری

باسمه تعالی

تاثیرات  فرهنگی  اجتماعی  مدارس قدیمی

پژوهشگر: موسی مباشری

          بعداز  خداوند  تبارک وتعالی  انبیا  الهی  همواره  بعنوان معلمان بشریت بوده ودر راستای تعلیم  و تربیت  انسانها  تلاش  می کرده اند آنها مردمان  زمان  خود را از گمراهی  ها به سوی  روشنایی هدایت می کرده  وشیوه های درست  زندگی  کردن را  به آنها  می آموخته  اند  و به این ترتیب  مردمان  آگاه  وهدایت شده  در جریان  این وظیفه  خطیر انبیا  واولیا الهی  موثر بوده ونقش  ایفامی کرده اند  مسلمانان  کشورهای  اسلامی  نیز باتوجه  به آموزه های  دینی خود وسرلوحه  قرار دادن  آیات الهی  وبیانات  ارزشمند  پیامبر اعظم (ص)  برعلم  آموزی  وتعلیم  وتربیت فرزندان  خودهمت  گماشتند.

        درقرون  اخیر با فراگیر  شدن  آموزش وپرورش  در دنیا  ومشخص  شدن نقش  اساسی  آن در توسعه  همه جانبه  جوامع ،  سرمایه گذاری  در آن  نسبت به سایر بخش ها اهمیت  بیشتری  پیدا کرده به نحوی  که هم دولت ها به آن  توجه داشته وهم مردم  استقبال  نموده اند  در کشور ما  افراد آگاه  با تاسیس  مکتب  خانه ها  و  مدارس خصوصی   به  تعلیم وتربیت  کودکان  ونوجوانان  مستعد  پرداختند  تاسیس  دارالفنون  به همت  امیر کبیر  اولین دخالت  مستقیم  دولت در امر توسعه  تعلیم وتربیت وبرقراری   نظام  رسمی آموزش وپرورش  در کشورایران  به حساب  می آید  که بعداز  آن نیز  به تدریج رشد  و توسعه  می یابد  و امروزه  شاهد آموزش وپرورش  جامع درسطوح  مختلف  هستیم  که یقینا  رشد وتوسعه  فرهنگ  ( آموزش وپرورش  ) موجب رشد  وتعالی وترقی  همه امور در کشور است

تاسیس  دبستان حافظ  درهفتاد و پنج  سال قبل  در زرینش هر ( ریز سابق) وهمچنین  تاسیس دبیرستان حافظ  این  شهر در پنجاه  سال  قبل نه تنها  آغاز  رشد وتحولی عمیق در توسعه فرهنگی  سیاسی ، اجتماعی  و اقتصادی  این شهر بلکه  موجب  تحولی  مثبت  در شهرها وروستاهای شهرستان گردیده دراین  مقاله کوتاه  به برخی  از تاثیرات  مثبت  این مدارس  اشاره  می شود.

- تاسیس  دبستان ودبیرستان  حافظ در واقع  اولین  گام  برای  توسعه   آموزش وپرورش  در سطح شهرستان  لنجان بود چرا که  از یک سو  الگویی شد برای  تاسیس مدارس  دیگر در سطح  شهرها و روستاهای شهرستان واز سوی دیگر  زمینه ای  فراهم آمد  که برنامه ریزی  خوبی  در امور اجرایی مدیریت  واداره  مدارس دیگر  صورت گیرد .

- تاسیس  دبستان حافظ  و پس از آن دبیرستان  حافظ  زمینه مشارکت  دولت  وخیرین  محلی را فراهم  نمود تا ساختمان های مناسبی  بعنوان  مدرسه احداث  گردد.

- تاسیس  مدارس  فوق منجر  به حضور معلمین  ودبیران  از شهرهای  دیگر از جمله  اصفهان به این شهر شد واین اقدام  خود موجب  رشد سطح  فرهنگی  شهر وشهرستان گردید چرا که این معلمین  تمدن  وفرهنگ  را با خود به ارمغان  آوردند.

- مسئله  تامین آموزگار  ودبیر برای  مدارس  فوق  باعث  تاسیس دانشسرای مقدماتی  گردید که این مرکز آموزشی نیز در تربیت  وگسترش  روابط  اجتماعی  وفرهنگی  دانش آموختگان  آن تاثیرات فراوانی داشته است .

- گسترش  فعالیت این  مدارس واستقبال  کودکان  ونوجوانان برای فراگیری علم  ودانش زمینه  ادامه تحصیل در رشته های مختلف  در دبیرستان  حافظ  فراهمخ  شد لذا  این امر  در توسعه  اجتماعی  ، اقتصادی  ، فرهنگی  وسیاسی موثر بوده است .

- توسعه  فرهنگی  اجتماعی  دانش آموزان  ، فارغ التحصیلان  واولیا  آنها  زمینه  مهاجرت  برای ادامه  تحصیل دانش آموزان بویژه  در مراکز  آموزش عالی شهرهای  سطح کشور را فراهم  آورد  و این  موضوع  از مهمترین   دستاوردهای  این مراکز  آموزشی  وعاملی در رشد وتوسعه  همه جانبه شهرستان بوده است .

- تاسیس  نمایندگی  وبعد از آن تاسیس اداره  فرهنگ ( آموزش وپرورش )  شهر زرین شهر  زمینه  تاسیس  ادارات  دیگر را درشهرستان  فراهم  کرده است .

- تشکیل انجمن خانه ومدرسه  برای تبادل  نظر وفراهم  کردن مشارکت  اولیا  دانش آموزان  در مدارس ، تشکیل  کمیته انضباطی  مدارس یا عضویت  مدیران در این کمیته  برای  پی گیری  مشکلات  رفتاری وانضباطی  وتخلفات  دانش آموزان وسایر  ماموریت های  مدرسه ازجمله  رسیدگی  به امور  بهداشتی  دانش آموزان  وهمکاری  مدارس با مراقبان  ومتولیان  امور بهداشتی  برای معاینه  وتزریق  واکسن های  دانش آموزان  تحولات  موثری  را در امور فرهنگی  - اجتماعی  وبهداشتی  به همراه داشته است .

- استقبال  دانش آموزان  روستاهای  شهرستان برای  فراگیری  علم ودانش  وثبت  نام در مدارس  فوق  زمینه  تعاملات  اجتماعی  مردم شهرستان  را افزایش  داده وعلاوه  بر کاهش  حساسیت  های محلی  وقومیتی  موجبات  تحول  فرهنگی  اجتماعی  مردمان روستاها ورشد  اقتصادی شهر زرین شهر را افزایش  داده است .

- آنچه  امروز  از پیشرفت ها وترقی  درشهرستان  لنجان  شاهدیم  جای  پای  ماندگاری  است که بزرگان و فرزانگان  دیروز  در پیمودن راه رشد واعتلای فرهنگ  وتمدن  انی خطه  از سرزمین  ایران  اسلامی  از خود  بجا نهاده اند خردورزانی  که یکی پس از دیگری  از آن  روزگار  باعشق  ومعرفت خدمت رسان عرصه  مقدس تعلیم  وتربیت  بوده اند وحاصل  آن عزیزانی  هستند  که هم  اکنون  در امور مختلف  در کشورهای  دیگر  بویژه  در میهن  عزیزمان  مسوولیت  های اساسی  ومهمی دارند ومی درخشند .

امروز حس می کنیم  وظیفه ای  سنگین  بردوش  داریم  برماست  که این گنجینه های  عظیم  فرهنگی که پس از سال ها میراث  دار  آن هستیم  برخود ببالیم  ونه تنها  یاد فرهیخته گان  و بزرگان  را گرامی بداریم بلکه راه بلند  وسرافرازانه ی آنها  را با افتخار  ادامه دهیم .

 ( موسی مباشری-20/1/86)

¤ نویسنده: موسی مباشری

یا سید المتوکلین

موضوع: دنیا از دیدگاه حضرت علی (ع) در نهج البلاغه

پژوهشگر: موسی مباشری

مقدمه:

          معمولاً اینگونه برداشت می شود که اسلام علاقه به دنیا را مذموم داشته است. امّا اگرهدف از علاقه ، مربوط به ارتباط عاطفی است نمی تواند سخن صحیحی باشدزیراکه خداوند متعال انسان رابا یک سری ازعلائق وعواطف وتمایلات آفریده است واین ها جزء سرشت اوست وانسان خودش اینها راکسب نکرده است. پس این علایق زاید وعبث نیستند زیرا که خداوندهیچ چیز را بیهوده نیافریده است. می توان گفت که انسان ازطریق همین عواطف وعلایقش می تواند ارتباط با جهان داشته باشد وسپس به تکامل برسد . پس منظورازعلاقه به دنیا چه چیز است؟ منظور ازعلاقه وتعلق به دنیا این است که انسان وابسته به امورمادی شود و دراصطلاح دراسارت دنیاقرارگیرد. اسلام چنین نظر دارد که رابطه انسان ودنیا مثل رابطه کشاورزی است بامزرعه ودنیا جایگاه تکامل بشراست .خصوصیت انسان این است که به دنبال کمال مطلوب بوده ودرجستجوی چیزی است که اورابه منتهای آرزویش برساندواو همه چیزش بشود . اینجا است که اگرراهنمایی نباشدانسان دچاراشتباه می شود یعنی این علاقه تبدیل به وابستگی به دنیا می شود. پس چنین دنیایی  مورد مذمّت قرار گرفته است زیرا ابدی وجاودانی دردنباله ی این جهان، آخرت است که آنچه رادراین دنیاانجام داده ایم ثمره اش را درآنجا خواهیم دید ودیگراین که ارزش انسان بالا تراست ازاین که اسیر دنیا شود.

          حضرت علی (ع) نگاه مناسبی به دنیا دارد و روش برخورد آن حضرت با دنیا در نوع خود بی نظیر است. امام علی (ع) در خطبه 52 نهج البلاغه این چنین دنیا را تعریف می کنند؛« آگاه باشید! گویا دنیا پایان یافته، و وداع خویش را اعلام داشته است، خوبی هایش ناشناخته مانده به سرعت پشت کرده می گذرد، ساکنان خود را به سوی نابود شدن می کشاند، و همسایگان را به سوی مرگ می راند. آنچه از دنیا شیرین بود تلخ شده و آنچه ساف و زلال بود تیرگی پذیرفت و بیش از ته مانده ظرف آب ریخته شده از آن باقی نمانده است، یا جرعه ای آب، که با آن عطش تشنگان دنیا فرو نخواهد نشست. ای بندگان خدا! از سرایی کوچ کنید که سرانجام آن نابودی است، مبادا آرزوها بر شما چیره گردد، مپندارید که عمر طولانی خواهید داشت!» حضرت در خطبه 32 نهج البلاغه، روش برخورد با دنیا را این چنین شرح می دهند؛« ای مردم! باید دنیای حرام در چشمانتان از پر کاه خشکیده و تفاله های قیچی شده دام داران، بی ارزش تر باشد. از پیشینیان خود پند گیرید، پیش از آن که آیندگان از شما پند گیرند، این دنیای فاسد نکوهش شده را رها کنید، زیرا مشتاقان شیفته تر از شما را رها کرد.»

امیر المومنین علی (ع) در خطبه 45 نهج البلاغه نیز در برخورد با دنیا، این چنین توصیه می فرمایند:« دنیا خانه آرزوهایی است که زود نابود می شود و کوچ کردن از وطن حتمی است. دنیا شیرین و خوش منظر است که به سرعت به سوی خواهانش می رود و بیننده را می فریبد، سعی کنید با بهترین زاد و توشه از آن کوچ کنید و بیش از کفاف و نیاز خود از آن نخواهید و بیشتر از آنچه نیاز دارید طلب نکنید.» توصیه امام علی (ع) در خطبه 63 نهج البلاغه، در برخورد با دنیا، شنیدنی است؛ « آگاه باشید! دنیا خانه ای است که کسی در آن ایمنی ندارد، جز آنکه به جمع آوری توشه آخرت پردازد و از کارهای دنیایی کسی نجات نمی یابد.  مردم به وسیله دنیا آزمایش می شوند؛ پس هر چیزی از دنیا را که برای دنیا به دست آورند، از کفشان بیرون می رود و بر آن محاسبه خواهند شد و آنچه را که در دنیا برای آخرت تهیه کردند به آن خواهند رسید، و با آن خواهند ماند. دنیا در نظر خردمندان، چونان سایه ای است که هنوز گسترش نیافته، کوتاه می گردد، و هنوز فزونی نیافته کاهش می یابد.»

          على علیه السّلام فرمود:  در هر که شش خصلت جمع شود هیچ خواسته اى را براى رسیدن به بهشت و هیچ چیز را براى گریز از دوزخ رها نساخته است :1- کسى که خدا را بشناسد و اطاعتش کند 2 - شیطان را بشناسد و نافرمانیش کند 3 - حق را بشناسد و پیرو آن شود 4 - باطل را بشناسد و از آن بپرهیزد، 5 - دنیا را بشناسد و آن را دور بیفکند 6 - آخرت را بشناسد و آن را بطلبد. مردى به على علیه السّلام عرض کرد: اى امیرالمؤ منین دنیا را براى ما توصیف کن . حضرت فرمود: من برایت چه وصف کنم از خانه اى که هر که در آن تندرست است ایمنى ندارد، و هر که در آن بیمار است پشیمان است ، و هر که در آن فقیر است غمگین است ، و هر که در آن بى نیاز است گرفتار است ، در حلال آن حساب و در حرام آن عذاب است .  یک بار همین مطلب از على علیه السّلام سؤ ال شد پس فرمود: سخن به درازا بگویم یا به اختصار؟ راوى عرض کرد: به اختصار، حضرت فرمود: حلال دنیا حساب دارد و حرام آن عذاب دارد.
على علیه السّلام فرمود: دنیا در شش چیز خلاصه مى شود: خوردنى ، نوشیدنى ، پوشیدنى ، سوار شدنى ، آمیزشى ، بوییدنى : بهترین خوردنى ها عسل است ، و آن نتیجه چشیدن مگسى است ؛ بهترین نوشیدنى ها آب است که بدکار و نیکوکار در آن برابرند؛ بهترین پوشیدنى ها ابریشم است و آن تنیده کرم پیله است ؛ بهترین مرکب هاى سوارى اسب است و بر روى آن مردان کشته مى شوند؛ و بهترین موجودى که با آن آمیزش مى شود زن است و آن آمیزش بول دانى در بول دانى است . به خدا زن بهترین عضو خود (صورت ) را مى آراید در حالى که زشت ترین عضو آن خواسته مرد است ، و بهترین بوییدنى ها مشک است و آن خون حیوانى است .حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند : خوب خانه ای است دنیا، امّا دنیا برای کسی است که آن راخانه ی خود نداند.  منظور حضرت این است که انسان وابسته ی به دنیا نشود و به دنیا به این دید بنگرد که توشه ای رابرای آخرت بردارد.

خوبیها وزیبائیهای دنیا ازنظر امام علی (علیه السلام) :

     امام می فرمایند: همانا دنیا سرای راستی برای راست گویان وخانه تندرستی برای دنیا شناسان وخانه ی بی نیازی برای توشه گیران وخانه ی پند برای پند آموزان است، دنیا سجده گاه دوستان خدا، نمازگاه فرشتگان الهی، فرود گاه وحی خدا، جایگاه تجارت دوستان خدا است که در آن رحمت خدا را به دست آوردند وبهشت را سود بردند چه کسی دنیا را نکوهش می کند ؟ وجدا شدنش را اعلام داشته وفریاد زد که ماندگار نیست وازنابودی خود واهلش خبر داده است؟ وحال آن که دنیا بابلای خودبلاهارانمونه آورد، وبا شادمانی خود به آنان شادمانی رساند . درآغاز شب بسلامت گذشت امّا درصبح گاهان بامصیبتی جانکاه باز گشت تا مشتاق کند وتهدید نماید وبترساند وهشدار دهد . پس مردمی در بامداد باپشیمانی دنیا را نکوهش کنند ومردمی دیگر درروز قیامت آن را می ستایند دنیا حقائق رایادشان آورد ، یاد آور آن شدند ازرویدادها برایشان حکایت کند اورا تصدیق کردند واندرزشان داد ، پند پذیرفتند.

¤ نویسنده: موسی مباشری

روش بر خوردبادنیا ازنظر نهج البلاغه :

         امیر المؤمنین علیه السلام می فرمایند : پس درعزت دنیا بریکدیگر پیشی نگیرید وفریب زینتها ونعمتها رانخورید ومغرور نشوید وازرنج وسختی آن ننالید وناشکیبا نباشید، زیرا عزت و افتخارات دنیا پایان می پذیرد و زینت و نعمت هایش نابود می گردد و رنج و سختی آن تمام می شود و هر مدّت و مهلتی درآن به پایان می رسد وهرموجود زنده ای به سوی مرگ   می رود وبراو می گریند ودیگری که باز مانده است به اوتسلیت می گویند. یکی دیگر بربستربیماری افتاده، دیگری به عیادتش می آید ودیگری درحال جان کندن است ودنیا طلبی درجستجوی دنیا است که مرگ او را درمی یابد وغفلت زده ای که مرگ او را فراموش نکرده است وآیندگان نیز راه گذشتگان می پویند .به هوش باشید! مرگ را که نابود کننده لذّت ها وشکننده ی شهوت ها و قطع کننده ی آرزوها است به هنگام تصمیم برکارهای زشت به یاد ش آورید وبرای انجام واجبات وشکر دربرابر نعمتهای واحسان بی شمارالهی ازخدایاری خواهید. حضرت درجای دیگر می فرماید همانا دنیا نهایت دید گاه کوردلان است که آن سوی دنیا رانمی نگرند امّاانسان آگاه نگاهش از دنیا عبور کرده ازپس آن سرا ی جاویدان سرای آخرت را می بیند. پس انسان آگاه به دنیا دل نمی بنددوانسان کوردل تمام توجه اش دنیاست.  بینا از دنیا زاد وتوشه برگیرد ونابینا برای دنیاتوشه فراهم می کند.دراین دو روایت حضرت به این نکته ها اشاره دارند که برای وابسته نشدن به دنیا توجه داشته باشید که دنیا فناپذیراست ودیگراین که درهرلحظه اززندگیش متوجه مرگ باشد وخود را متذکر شودکه بعد ازدنیا، آخرت جاویدان است پس توشه ای را ازدنیا برگیرد .امام علی (علیه السلام) درارتباط دنیا وآخرت این چنین می فرمایند : « انّ الدّنیا والاخرة عدِوان نتفاوتان وسبلان مختلفان فمن احبّ الدّنیا وتولاّها ابغض الاخرة ومادها وهما منزلة المشرق والمغرب وماش بینهما کلّها قرب من واحد بعد من الآخروهما بعد ضّرتان.» این بزرگواراین چنین می فرمایند: « دنیائی که بدون هماهنگی ومسائل ملکوتی وقواعد الهی بدست آمده، به آخرت دودشمن ناجور و دوراه جدائی ازهم هستند ، راه بهشت وراه دوزخ، پس کسی که این گونه دنیا را دوست داشت وبه آن دل بست  آخرت رادشمن داشته وازدست می دهد، این دنیا وآخرت همانند مشرق ومغرب هستنند که روند بین آن دوبه هر کدام نزدیک شوند ازدیگری دور می گردد با این اختلافی که این گونه دنیا وآخرت دارند، دوزن را می مانند که دارای یک شوهر باشند که هیچ وقت با هم ساز گاری ندارند .» منظور حضرت این است که اگر انسان ازشب  و روزش دردنیا به نحواحسنت استفاده کند و در راه عبادت خدامشغول باشد وبه آن چه که دردست خود دارد راضی باشد و چشم به دست خود دارد راضی باشد وچشم به دست دیگران نداشته باشد وازطمع دنیا دوری کند و درزندگی قناعت وسادگی راپیشه کند وحلال خود را حرام نکند وتمام این کارها رابرای رضا وخوشنودی حضرت حق انجام دهد، درآخرت جایگاه والایی دارد. پس این چنین زندگی کردن است که میتوان گفت که ازطریق دنیا به آخرت رسیده واین دنیا مطلوب است . امام علی (علیه السلام) می فرمایند: به دنیا به دید بی اعتنایی که بی میل به آن هستید نگاه کنید زیرا به خداسوگند به زودی ساکنان زمین نقل مکان میکنند وآنان که با خوش گذرانی با کمال آسایش بسر می برند به سخت ترین شرایط گرفتارمی آیند . جوانی ای که رفته به انسان باز نمی گرددوکسی نمی داند برای آینده چه برسرش خواهد آمد که منتظر آن باشد . شادی دردنیا با غم آلوده است ، نیروی بدن به طرف ضعف وسستی می گراید بنا بر این فراوان بودن شادی آفرینان شما را مغرور نگرداند زیرا شگفت انگیزان به شما وفا نخواهند کرد . خدا رحمت کنـد کــسی را که فکـرکـنـد وپـنـد بگیـرد وبـیـنـا شود . آ ن چـه د ر د نیـا وجـود دارد به زودی مـثـل ایـن است کـه قـبـل نبـوده اسـت و آ ن چـه ا ز آخـرت وجـود دا رد به زودی  مثـل بـاقـی هــا خـواهـد بـود...

وصف دنیا در نهج البلاغه

         اگر خواهان شناخت فردی باشیم باید به اثر و عمل او نگاه کنیم . یکی از طرق شناختن خدای متعال، قرائت قرآن کریم و تدبیر در آن می باشد.

برای معرفت یافتن به اهل بیت علیهم السلام به سخنان و سیره عملی ایشان توجه می نمائیم. در مورد حضرت علی علیه السلام، این یگانه دهر، هرچه بخوانیم و بگوییم کم است و حق ایشان را ادا ننموده‌ایم. مولا را چگونه معرفی نمائیم، حال آنکه او را نشناخته‌ایم. یکی از راه های شناخت مولی الموحدین، مطالعه سخنان ایشان می باشد که اکثر فرموده های این امام همام در نهج البلاغه جمع آوری شده است. بر آن شدیم که برای شناساندن ایشان نمی از یَِم نهج البلاغه برگرفته و به کام عطشان عاشقان امام بنشانیم. در نهج البلاغه موضوعات بسیاری یافت می ‌شود که ما موضوع " وصف دنیا" را انتخاب نموده و امید داریم که تذکری برای همه شیعیان امام باشد تا از غفلت نجات یابیم:

¤ نویسنده: موسی مباشری