آثار عدالت                                                                                                                       
      اگر عدالت رعایت شود و به طور دقیق به اجرا درآید آثار و کارکردهای متعدد و متنوعی در پی خواهد داشت که برخی از آن ها گفته شد. اما به طور خاص در این جا به برخی دیگر از آثار و کارکردهای عدالت به طور کلی بی هیچ گونه طول و تفصیلی اشاره می شود تا دانسته شود که عدالت چه فواید و آثاری در زندگی دنیوی و اخروی بشر دارد. خداوند با اشاره به نقش عدالت در نظام هستی و تشریع می فرماید که اجرای عدالت در تشریع و تکوین خود بهترین نشانه برای آن است که توحید و یگانگی بر هستی حکم فرماست و حاکمیت قسط و عدل بر نظام عالم بهترین دلیل بر توحید می باشد، (آل عمران آیه 18)بنابراین برای این که اهل توحید، توحید خویش را آشکار سازند می بایست آنان نیز در عمل اهل عدالت و قسط باشند و این گونه خودباوری خویش را به توحید نشان دهند. (هود آیه 84 و اعراف آیه 85) اهل توحید و باورهای توحیدی، اهل عدالت هستند و از فواید این باور سود و بهره می برند. خداوند در آیه 42 سوره مائده داوری براساس عدالت و داد را موجب جلب محبت خداوند می شمارد و در آیات 9 سوره حجرات و نیزآیه8سوره ممتحنه بر آن مهر تاکید می زند. عدالت در مقابله به مثل در جنگ نیز یکی از موجبات جلب حمایت و نیز امدادهای الهی شمرده شده است (بقره آیه 194) تا این گونه جنگجویان و نظامیان در کارزار به جای تعدی و ظلم اصل عدالت را مراعات کنند و در هنگامه خشم و خون خود را مهار و کنترل کنند. از نظر خداوند اگر کس و یا جامعه ای بخواهد در مسیر کمالی و هدایتی خداوند قرار گیرد می بایست عدالت را پیشه خویش کند. در حقیقت عدالت و پای بندی به آن موجب می شود تا در عمل به حق گواهی دهد و حقیقت را در عمل بپذیرد و در نتیجه از نتایج حق پذیری نیز بهره مند شود. (نساء آیه 135)به سخن دیگر عدالت و پای بندی آن در همه امور به ویژه امور اقتصادی موجب می شود تا افراد بلکه جوامع بشری به فرجام نیک دست یابند و آرامش و آسایش را در دنیا تجربه کنند.(اسراء آیه 35) جامعه ای که خواهان دست یابی به سعادت و خوشبختی دنیوی و اخروی است باید عدالت را بنیاد و اساس رفتاری خویش قرار دهد و به ویژه در عدالت قسطی و مشهود بکوشد. برای دست یابی به این آثار می بایست در اجرای عدالت به این نکته توجه داشته باشد که همواره عدالت مقدم بر احساسات باشد (مائده آیات 2 و 8) و آن را بر روابط خانوادگی و خویشاوندی و عاطفی (نساء آیه 135) مقدم دارد و در کیل و وزن و پیمانه از کم فروشی اجتناب نماید (انعام آیه 152 و شعراء آیه 182) و در صورت ناتوانی از اجرای قسط و عدالت در نفقه و امور دیگر از تعدد زوجات پرهیز کند (نساء آیه 3) و به سخن دیگر در همه زندگی خویش عدالت را مبنای عمل خود قرار دهد. از نظر قرآن برپایی عدالت هدف بعثت پیامبران و نزول کتب آسمانی و قدرت و آهن (حدید آیه 25) و فلسفه تشریع دین و قوانین (همان) و وظیفه عمومی مردمان (همان و نیز آیه 29 و 181 سوره اعراف) دانسته شده است.گاه برای اجرای عدالت افزون بر قانون و مجریان قوی و قدرت به زور و سلاح نیز نیاز است تا منحرفان سرکش را با جنبش مردمی و قیام عمومی بر جای خود نشاند. (حدید آیه 25)از نظر قرآن اجرای عدالت از مصادیق بارز خیرات ونیکی هاست (نساء آیه 127 و اعراف آیه 85 و اسراء آیه 35) و کسانی که از اجرای آن سر باز می زنند و یا کوتاهی می کنند مستحق مجازات می باشند. (نساء آیه136)
اجرای عدالت و تحقق آن در پرتو اطاعت از خدا و رسول و رهبران سیاسی دینی جامعه است (نساء آیه 59) و شانه خالی کردن از عدالت و اجرای آن نشأت گرفته از هواهای نفسانی است، (نساء آیه 135) چنان که اجرای آن در جامعه نشانه ای بر حرکت درست اجتماع در مسیر کمالی و راست تلقی می شود. (نحل آیه 76)

بطور خلاصه فواید اجرای عدالت توسط مدیران فواید زیر را به همراه دارد:

•       اعتقاد کارکنان به توحید ومعاد بیشتر شده ودر رفتار آنان ظاهر می شود.

•       حق پذیری کارکنان ومراجعان (رعیت)افزایش می یابد .

•       کم کاری در اداره وسازمان به حداقل می رسد.

•       دست فرصت طلبان از بیت المال کوتاه می شود.

•       امیدواری مردم ومراجعان به دولتمردان بیشتر می شود.

•       عموم افراد از برخورد با افراد سود جو خرسند می شوند.

•       اجرای عدالت مشارکت عمومی افراد و پیشرفت امور رابه همراه دارد.

•       دوام حکومت رابیشتر می کند.

¤ نویسنده: موسی مباشری