ظهور مجدد طالبان

     طالبان پس از سقوط دولت آن در پی حمله آمریکا و انگلیس به افغانستان در سال 2001 میلادی، مجددا اعلام موجودیت نموده و اکنون در حال احیای مجدد است. تا قبل از سال 2006 دامنه نفوذ و مبارزات طالبان در افغانستان به منطقه تحت کنترل پشتونها در جنوب کوههای هندوکش محدود شد. و در ظهور دوباره خود بیشتر در مناطق جنوبی افغانستان، با نیروهای بین المللی و افغان درگیر بودند اما اخیرا نئوطالبان توانسته خطوط ارتباطی و تدارکاتی برای نیروهای خود در غرب، شمال و شمال شرق دست و پا کند. و از این طریق توانسته جبهه های جدیدی علیه نیروهای بین المللی مستقر در افغانستان باز کند. آنها از سال 2005 به بعد به عملیات انتحاری نیز متوسل شده اند. همچنین این گروه بیش از گذشته از تکنولوژی و تبلیغات رسانه ای، که زمانی از آنها بیزا بود، در جنگ خود علیه نیروهای بین الملل استفاده می کند.

طالبان در سرباز گیری و جلب حمایت مردمی به شبکه ای از روحانیون محافظه کار با نفوذ متکی هستند. نئوطالبان در بسیاری از مناطق توانسته افراد و گروههای خشن، محروم شده از حقوق اجتماعی و به حاشیه رانده شده ای را جذب خود کند که از سیستم ناکارآمد دولت کابل برای نظارت بر ایالت های مرزی بیزار هستند. معمولا اولین کسانی که به نئوطالبان (به جزء روحانیون افغانی) می پیوندند گروهها وافراد به حاشیه رانده شده ای مثل جنایتکاران خرده پا، راهزنان و جوانان بیکار هستند.

با توجه به خروج اغلب نیروهای خارجی از افغانستان و کاهش مشارکت شان در این کشور بنظر می رسد طالبان در پی آن است تا هدف اصلی اش را که تبدیل افغانستان به یک کشور اسلامی با معیارهای طالبانی است، پیگیری کند. نئوطالبان دو درخواست غیرقابل مذاکره دارد؛ عقب نشینی تمام سربازاران خارجی از افغانستان و داشتن نقش مذهبی گسترده تر برای شکل دهی ساختارهای قانونی و اجتماعی افغانستان.

گروههای وابسته به القاعده نیز همچنان خیمه طالبان را محل مناسبی برای نشو ونما و باز تولید خود می دانند و این پیوند هیچ گاه سست نشده است. با توجه به اهمیت گروه القاعده و ارتباط آن با جنبش طالبان در ادامه به این سازمان پرداخته می شود .

اندیشه های ضدشیعی طالبان

         دیدگاه طالبان و دشمنی آنان با شیعیان به همان میزان دشمنی وهابیت با مذهب شیعه است. در واقع، طالبان نیز همان مسلک وهابی ها را دارند. ازاین رو، شیعیان را کافر و کشتن آنان را جایز می دانستند. ملا عمر فتوا داده بود که کشتن شیعیان گناه نیست؛ زیرا آنها کافرند. وقتی شهر مزار شریف (یکی از شهرهای مهم و شیعه نشین افغانستان) به تصرف طالبان درآمد، مردم این شهر را به خاک و خون کشیدند. زنان، کودکان، پیرمردان و جوانان را از دم تیغ گذراندند و حتی کسانی را که به شیعیان پناه می دادند، با شکنجه به قتل رساندند. طالبان، شیعیان را برای ادای فریضه واجب می کشتند. به گونه ای که وقتی می فهمیدند کسی شیعه است، برای کشتن او تردیدی به خود راه نمی دادند.آنان هفتاد نفر از اهالی قزل آباد را که همگی شیعه بودند، سر بریدند. نزدیک به دو هزار نفر از مردم شیعه هزاره را در روز هشتم آگوست 1998م. دستگیر کردند و پس از شکنجه های زیاد، اموال و دارایی شان را در مزار شریف به تاراج بردند. برابر یک گزارش، طالبان در ظرف شش روز در مزار شریف، پنج تا هشت هزار نفر را کشتند.یکی از شاهدان عینی (غیر هزاره) که برای پیدا کردن پسرش به دشت لیلی رفته بود، به مخبر کمیسیون حقوق بشر گفت: در دشت لیلی، هزاران جسد به همراه جسد پسرش را دیده است که گلوهایشان بریده شده بود. بنابر گزارشی دیگر، طالبان پس از تصرف شهر مزار شریف به شیعیان اعلام کردند اگر می خواهید زنده بمانید، باید مانند سنی ها نماز بخوانید و به مذهب حنفی روی آورید و در مسجد، پنج نوبت نماز بخوانید.ملا عبدالمنان نیازی، استاندار منصوب طالبان در شهر مزار شریف، اعلام کرده بود هزاره ها (شیعیان) سه راه در پیش دارند: یا مذهب سنی را بپذیرند یا به ایران بروند یا کشته شوند. به گفته احمد رشید، خبرنگار و محقق پاکستانی، طالبان 400 زن هزاره را به کنیزی گرفتند و با خود به قندهار بردند.فاجعه دیگری که در شهر مزار شریف به دست طالبان شکل گرفت و بازتاب های منفی بسیار در سطح بین المللی ایجاد کرد، ورود یک گروه کوچک از طالبان و شماری از هواداران گروه ضدشیعی «سپاه صحابه» پاکستان به فرماندهی ملا دوست محمد به کنسولگری ایران در این شهر و قتل عام یازده دیپلمات ایرانی بود.[1]

آراء واندیشه های طالبان نسبت زنان

در افغانستان دو طرز تفکر درباره زنان وجود دارد؛ یکی اندیشه و طرز فکر طالبانی که در حق زنان تفریط کرده و آنها را از تمام مزایای زندگی اجتماعی و سیاسی محروم می سازد که بدون شک این طرز فکر نسبت به زنان در حقیقت زنده کردن اندیشه های ماقبل تاریخ اسلام و پیروی از افکار عرب جاهلی است. طرز تفکر دیگری که برگرفته از اندیشه روشنفکران غربی و یا غرب زده هاست این است که حقوق زن را از دیدگاه سکولاریستی و لادینی مطرح می کنند و عزت زن را در بی عفتی و زیر پا کردن کرامت انسانی آنان می دانند؛ اما اسلام برخلاف همه این دیدگاه ها از روزنه دیگری به زنان می نگرد.

محمد شریف پاکدین؛ ازعلمای کشور با بیان این مطلب به خبر گزاری صدای افغان(آوا) گفت:"هرگاه رسول گرامی اسلام(ص) عزم سفر می کرد بین زنان خود قرعه می انداخت؛ تا همراه خود ببرد. این روایت اشاره به این دارد که در قدم اول، پیامبر(ص) بین زنان خود فرقی نمی گذاشت و ثانیاً آنان را با حفظ حدود اسلامی در امور سیاسی و اجتماعی شریک می دانست". وی در توضیح این مطلب گفت که در زمان پیامبر(ص)، دختر سعد در مسجد، خیمه ای برپا کرده بود، بیماران را درمان می کرد و زخم ها را پانسمان می نمود؛ یعنی زنان پا به پای مردان تلاش می کردند.
به گفته پاکدین، ربیع دختر مسعود گفته است که ما همراه رسول خدا(ص) در غزوه ها شرکت می کردیم و آب به سربازان اسلام می رساندیم و مصدومین و مقتولین را به مدینه می رساندیم. به باور وی، در اغلب زمینه ها اسلام بین مرد و زن تساوی قایل بوده است. این تساوی در مورد قانون شریعت، قضاوت، جهاد و تلاش برای کسب و کار، حقوق، تعلیم و تربیه، مالکیت و دیگر حقوق مدنی، محسوس است. وی تصریح کرد که در اسلام، حقوق زن کاملاً تضمین شده است. این امر از توجیه کردن واجبات برای مرد و زن به طور مساویانه به خوبی پیداست. در زمان رسول اکرم(ص) زنان در صحنه های جنگ و دفاع برای حفظ و پاسداری و فراهم کردن توشه، ایجاد رابطه با پشت جبهه های جنگ، مداوای مجروحین و در صورت نیاز در جنگ شرکت می کردند. به گفته این عالم دینی، حضرت پیامبر(ص) تاکید بر این داشت که وظیفه زنان را باید به عهده خود شان واگذار کرد. از دیدگاه پیامبر(ص) از جمله وظایف شرعی و انسانی زنان شرکت کردن در انتخابات، آزادی در کسب و کار، بهره گیری از نشاط زندگی اجتماعی، انجام خدمات اجتماعی و حق انتخاب آزاد برای شوهرداری می باشد. این عالم دینی در پایان گفت که امروز به بهانه اعاده حقوق زنان و حمایت از شخصیت آنان، در واقع هویت انسانی آنان را هدف قرار داده و با تبلیغات خطرناک دفاع از موجودیت زنان، شیرازه بسیاری از خانواده ها را سست کرده و باعث جدایی زنان از شوهران شان و فرار دختران از منزل می گردند.

دیدگاه بین المللی طالبان

 طالبان تنها قانون اساسی را قرآن می دانست همچنین اهمیتی به ساختار نظام جدید بین الملل نمی داد. آزادی ، حقوق بشر ، مشارکت سیاسی ، انتخابات ، احزاب ، حمایت از حقوق زنان ، برابری شهروندان و... برای طالبان ناشناخته بود.به طوری که کشورهای جهان اعلام کردند اگر حداقل موارد را رعایت نکنید شما را به رسمیت نمی شناسیم طالبان در جواب گفتند اجرای احکام اسلامی برای ما مهم است خواه کشورها ما را به رسمیت بشناسند یا نشناسند.

بر اساس بدعت بودن مسائل جدید طالبان کنوانسیونهای بین المللی را به رسمیت نشناختند و به آن عمل نکردند. حمله به سفارت جمهوری اسلامی ایران و کشتار کارکنان آن ، پناه دادن به بن لادن با این عنوان که او یک مسلمان است و به امارت اسلامی پناهنده شده و ما یک مسلمان را به کافران تحویل نمی دهیم ، بر همین اساس صورت پذیرفت.

  طالبان جنگ با مسلمانان غیر سلفی را مجاز و با شیعیان را واجب می دانستند.( این اندیشه کل مذاهب سلفی است) قتل این گروهها از نظر طالبان مباح و اموال آنها باید غارت شود. گروههای سلفی به خصوص القاعده امریکا را دشمن درجه یک خود می دانند. امریکا به دلیل مرکزیت در ایجاد مصنوعات و ابزارهای جدید و غیر مسلمان بودنش بزرگترین دشمن مذاهب سلفیه محسوب می شود. نکته قابل تأمل اینکه گروههای سلفی برای اینکه از امریکا بر علیه شیعه استفاده کنند ظاهراً وظیفه دشمنی سرسخت با امریکا را بر عهده القاعده گذاشته اند. امریکا نیز با هدف ایجاد شکاف در جهان اسلام به خصوص خصومتش با جمهوری اسلامی ایران به مبارزه سرسخت بر علیه مذاهب سلفیه (به جز القاعده) نپرداخته و در برخی شرایط کمکهای شایانی نیزبه آنها کرده است.

¤ نویسنده: موسی مباشری